Na przestrzeni ostatnich lat trwa spór o tłuszcze, czy są zdrowe i jakie miejsce powinny stanowić w piramidzie żywności. Mamy do wyboru wiele rodzajów tłuszczów roślinnych: z pierwszego tłoczenia, rafinowane, nierafinowane, z oliwy, z pestek, z palm, nasion. Jednocześnie docierają do nas informację, że olej x jest dobry tylko do smażenia, natomiast y wyłącznie do jedzenia na surowo. Jak odnaleźć się w tym gąszczu informacji i wybrać dla siebie najlepszy olej? W poniższym artykule przedstawimy informacje na temat oleju kokosowego. Czy warto włączyć olej kokosowy do swojej diety, czy jest szkodliwy, jakie kwasy tłuszczowe zawiera. Przybliżymy również właściwości i rodzaje oleju kokosowego (olej kokosowy rafinowany i nierafinowany) i sposób wytwarzania.
Proces tłoczenia oleju kokosowego – jaki olej wybrać?
Olej kokosowy tłoczony jest z miąższu kokosowego, suszonej kopry lub z wiórków kokosowych. Podczas gdy oleje tłoczone z miąższu kokosowego zachowują bogactwo kwasu MCT oraz kwasu laurynowego, to te tłoczone z wiórków mają znacząco mniejszą zawartość tych cennych związków. Wiórki kokosowe to surowiec już uprzednio przetworzony, często w procesie obróbki cieplnej i niekiedy nawet chemicznej.
Wysokiej jakości oleje, ze względu na mechaniczny proces tłoczenia, który pozostaje jak najbardziej naturalny, mają wyższą cenę. Olej kokosowy tłoczony mechanicznie zachowuje większość drogocennych właściwości świeżego kokosa. Wybierajmy sprawdzone oleje tłoczone z miąższu kokosowego.
Olej kokosowy nierafinowany, a rafinowany
Wybierając olej kokosowy zwróć także uwagę na proces tłoczenia, oleju. Taka informacja powinna znajdować się na etykiecie. Wyróżniamy olej kokosowy nierafinowany, rafinowany fizycznie oraz w pełni rafinowany, czyli również w procesie chemicznym. Olej kokosowy nierafinowany (np. OLEJ ORGANIC VIRGIN) ma delikatny smak i zapach kokosa, świetnie sprawdza się w wypiekach oraz kawie kuloodpornej.
Z kolei, olej kokosowy delikatnie rafinowany, np. Olej 100% PURE, tłoczony z suszonego na słońcu miąższu i poddawany oczyszczeniu przez ziemię okrzemkową. Następnie smak i zapach wytrącane są w procesie suchej pary. Olej delikatnie rafinowany świetnie nadaje się do smażenia, nie przenika do potraw i nie wydziela zapachu w kuchni. Olej kokosowy w pełni rafinowany poddaje się zarówno oczyszczeniu mechanicznemu jak i chemicznemu. Taki olej kokosowy pozbawiony jest cennych właściwości kokosa. Proces chemiczny ma na celu zwiększenie ekstrakcji oleju. Kiedy w produkcję oleju fabryki angażują procesy chemiczne nie możemy liczyć na wysoką jakość otrzymanego oleju. Tym bardziej na wysokie walory zdrowotne, niezależnie czy jest to olej kokosowy, czy np. oliwa z oliwek. Takie oleje mają zazwyczaj bardzo atrakcyjną cenę, natomiast ich jakość i wpływ na nasze zdrowie pozostawiają wiele do życzenia.
Kolejnym aspektem na który warto zwrócić uwagę przy wyborze oleju jest kraj pochodzenia. My szczególnie polecamy oleje kokosowe z Filipin, gdzie mają one najlepsze warunki wegetacji. Ze względu na położenie upraw blisko linii brzegowej, palmy czerpią minerały z wód Oceanu Spokojnego. Dodatkowo uprawy i zbiory odbywają się w sposób niezmechanizowany, a zatrudnienie na plantacjach znajdują lokalni mieszkańcy.
Podsumowując, wybierając olej kokosowy zwróć uwagę na surowiec z którego tłoczony był olej, rodzaj rafinacji bądź jej brak oraz kraj pochodzenia.
Badania na temat oleju kokosowego, czarny PR i moc niedopowiedzeń.
Dr Malhotra, uznany, wielokrotnie nagradzany, brytyjski kardiolog i publicysta, wskazał na badania Uniwersytetu Cambridge. Badania te zagłębiły się w wpływ dziewiczego oleju kokosowego na poziom cholesterolu. W badaniu porównano skutki spożywania oleju kokosowego, oliwy z oliwek oraz masła. Zbadano 94 uczestników, a wyniki badania opublikowano w British Medical Journal Open. Uczestników podzielono na trzy grupy. Każdego dnia przez cztery tygodnie jedli 50 g oleju kokosowego, 50 g oliwy z oliwek lub 50 g masła. Podana ilość oleju kokosowego zawiera około 40g tłuszczów nasyconych. Jest to dwa razy więcej niż zalecana dzienna ilość dla kobiet, zgodnie z danymi Public Health England. Grupa, która jadła masło odnotowała, że poziom cholesterolu LDL (tzw. złego) wzrósł o około 10 procent. Takich zwyżek nie odnotowano natomiast dla grup jedzących olej kokosowej lub oliwę z oliwek.
Badanie Uniwersytetu Cambridge sprawdziło wpływ oleju kokosowego na poziom cholesterolu.
Jeszcze bardziej zaskakujące jest to, że podczas gdy masło i oliwa z oliwek podniosły cholesterol HDL (tzw. dobry) o 5 procent, olej kokosowy podniósł go o oszałamiające 15 %. Wyniki badania, w które zaangażowany był również Dr. Michael Mosley, zostały pokazane na BBC2 Trust Me, I’m A Doctor w styczniu. Twierdzenia dr. Malhotry dotyczące oleju kokosowego zostały poparte przez kolegę kardiologa prof. Luisa Correię z Bahiana School of Medicine and Public Health w Brazylii.
Profesor Correia, dyrektor Bahiana’s Centre of Evidence Based Medicine, powiedział: „Niedawne zamieszanie wokół oleju kokosowego uznałem za całkowicie niezrozumiałe”. Wskazał na ten sam test Uniwersytetu Cambridge i twierdził, że nie ma dowodów sugerujących, że tłuszcze nasycone mogą prowadzić do chorób serca. Dodał: „Na jakiej podstawie olej kokosowy można nazywać szkodliwym”. To twierdzenie nie jest oparte na dowodach i należy je całkowicie pominąć”. Raquel Britzke, dietetyk prowadzący renomowaną klinikę na Harley Street w Londynie, zgodził się ze stanowiskiem dr Malhotry. Powiedziała: ” można się cieszyć olejem kokosowym jako częścią zdrowej diety”. I Sarah Ann Macklin, zarejestrowany dietetyk, która pracuje również na Harley Street, podzieliła podobny pogląd.
Dowody wskazują, że tłuszcze nasycone średnio-łańcuchowe nie przyczyniają się do chorób serca, ale są tłuszczami potrzebnymi naszym ciałom do rozwoju i życia.
O co chodzi z tłuszczami nasyconymi i ich wpływem na zdrowie?
Często słyszymy, że tłuszcze nasycone są niezdrowe dla naszego organizmu i podwyższają poziom cholesterolu. To bardzo duże uproszczenie pomijające istotną klasyfikację tłuszczy nasyconych. Tłuszcze nasycone dzielimy na długo, średnio (MCT) oraz krótkołańcuchowe. Olej kokosowy to głównie średnio łańcuchowe kwasy tłuszczowe, które nasz organizm zamienia natychmiastowo w energię. Do średnio łańcuchowych kwasów tłuszczowych zalicza się m.in. kwas laurynowy oraz kwasy MCT, a także kwas kaprylowy.
Główna różnica pomiędzy średnio, a długo łańcuchowymi tłuszczami nasyconymi polega na sposobie ich trawienna przez nasz organizm. Kwasy MCT mają unikalny sposób trawienia. Tłuszcze te nie są odkładane przez nasz organizm w postaci tkanki tłuszczowej czy cholesterolu, a od razu organizm je metabolizuje zamieniając w energię.
Żywym dowodem, że olej kokosowy jest zdrowy są mieszkańcy wysp Pacyfiku, dla których kokos jest podstawą diety. Nie chorują na serce, cieszą się świetnym zdrowiem, kondycją i smukłymi sylwetkami, choć niemal cały tłuszcz jaki spożywają pochodzi z kokosa.
Cenne kwasy tłuszczowe w oleju kokosowym.
Warto wspomnieć, ze w oleju kokosowym występują średnio łańcuchowe kwasy tłuszczowe niezwykle cenne i stosowane w dietach zdrowotnych, sportowych oraz leczniczych. Niejednokrotnie wykorzystywane również w medycynie klinicznej. Co to za cenne kwasy i na czym polega ich unikalność?
Średnio łańcuchowe kwasy tłuszczowe określa się skrótem MCT (Medium Chain Triglyceride), ich unikalność polega na sposobie trawienia. Nie krążą w krwioobiegu jak inne tłuszcze, natomiast rozkładają je enzymy obecne w ślinie. Następnie kwasy MCT wędrują z jelit bezpośrednio do wątroby, gdzie przekształcane są bezpośrednio w energię. W proces trawienia nasz organizm nie angażuje enzymów trzustki, dlatego zarówno trzustka jak i układ trawienny nie są obciążane. Podobny proces zachodzi w przypadku trawienia węglowodanów, natomiast średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe nie podnoszą poziomu cukru we krwi. Dodatkowo w toku przeprowadzonych badań, zarówno na zwierzętach, jak i ludziach, wykazano, że zamiana długołańcuchowych kwasów tłuszczowych średniołańcuchowymi skutkuje redukcją gromadzenia tkanki tłuszczowej oraz spadkiem wagi. Z tego względu docenili je dietetycy sportowi.
Kwasy MCT wykorzystuje się w klinicznym leczeniu zaburzeń wchłaniania, mukowiscydozy, czy epilepsji, a także w celu usprawnienia metabolizmu białka. Co więcej, kwasy MCT stosuje się również przy karmieniu wcześniaków.
W kwasach MCT obecnych w oleju kokosowym znaczną część, ponad 50% stanowi kwas laurynowy C12. Czyli najcenniejszy średnio-łańcuchowy kwas nasycony. W naturze występuje w orzechu kokosowym i w mleku matki. Ma silne właściwości bakteriobójcze i wirusobójcze. Niszczy drobnoustroje pokryte otoczką lipidową (między innymi wirus HIV, wirus cytomegalii, opryszczki, przeziębienia) a także bakterie Helicobakter, wywołujące wrzody żołądka i nowotwory układu pokarmowego.
W jakich dietach poleca się olej kokosowy i jakie jest jego zastosowanie w kuchni.
Olej kokosowy ze względu na właściwości oraz zawartość średnio łańcuchowych kwasów tłuszczowych MCT poleca się przy dietach odchudzających oraz sportowych. Dodaje zastrzyk energii jako dodatek do kawy (kawa kuloodporna), a jako dodatek do potrawy nie odkłada się w postaci tkanki tłuszczowej. Dodatkowo, ze względu na unikalny sposób trawienia średniołańcuchowe kwasy tłuszczone nie zwiększają poziomu insuliny we krwi, co docenią diebetycy. Dodatkowo potrawy smażone na oleju kokosowym są mniej ciężkostrawne, niż potrawy smażone na innych rodzajach tłuszczu. Pobudza metabolizm, redukuje stany zapalne (kwas laurynowy) i ułatwia przyswajanie witamin A, D, E i K. To także jeden z podstawowych tłuszczów stosowanych w diecie ketogenicznej.
Olej kokosowy świetnie sprawdzi się w kuchni do smażenia potraw. Ma wysoki punkt dymienia i jest stabilny w wysokich temperaturach. Jest to zasługa obecności tłuszczów nasyconych, które nie rozpadają się pod wpływem temperatury, tak jak ma to miejsce w przypadku tłuszczów nienasyconych. Tłuszcze nienasycone pod wpływem ogrzewania rozpadają się, tworząc wolne wiązania węglowe, a następnie powstają szkodliwe dla zdrowia tłuszcze trans. Dlatego nawet smażąc na głębokim oleju potrawy nie będą tak ciężkostrawne jak w przypadku zastosowania innego rodzaju olejów.
Nie pozostawi również zapachu w kuchni. Produkty smażone lub pieczone z dodatkiem oleju koksowego będą kruche.
Olej kokosowy to także wegańska alternatywa dla masła, można smarować nim pieczywo, a także przygotować ciasto. Wspaniale sprawdzi się w wypiekach nadając im bardziej trwałą konsystencję oraz nie powodując przypaleń. A jeśli chcesz uzyskać delikatną woń lub smak kokosa zastosuj olej nierafinowany.
Olej kokosowy możesz wykorzystać do wypieku pieczywa np. chleba zmieniającego życie lub chleba mocy. Idealnie sprawdzi się również w napojach typu kawa kuloodporna lub złote mleko.
A ty już włączyłeś olej kokosowy do swojej diety? Olej kokosowy ma również wspaniałe właściwości pielęgnacyjne, czy wiesz jakie?
Bibliografia:
https://www.getthegloss.com/article/fat-the-healthy-the-harmful-and-the-real-deal-on-coconut-oil
https://www.repository.cam.ac.uk/bitstream/handle/1810/274002/e020167.full.pdf?sequence=6
https://www.bbc.com/news/health-42608071
https://wz.izoo.krakow.pl/files/WZ_2010_1_art04.pdf
http://www.wszechnica-zywieniowa.sggw.pl/Prezentacje/2016/slajdy_maj_1.pdf
http://www.wadaserca.pl/uploaded/Media/Rozwoj/MCT_dieta/Zastosowanie%20MCT%20w%20leczeniu%20dzieci.pdf
http://www.wszechnica-zywieniowa.sggw.pl/Prezentacje/2016/slajdy_maj_1.pdf
http://wnoz.sggw.pl/wp-content/uploads/Za%C5%82%C4%85cznik-3_J.Bry%C5%9B_autoreferat.pdf
„Cud oleju kokosowego” Dr. Bruce Fife
Pingback: Chleb bezglutenowy przepis. Sprawdź przepis na keto chleb proteinowy.
Pingback: Złote mleko Ajurweda przepis z Ashwagandhą
Pingback: Olej MCT zastosowanie i właściwości. Czym jest olej MCT w proszku.
Pingback: Olej kokosowy właściwości pielęgnacyjne, naturalny kosmetyk